fot. Dovilė Dagienė, Botanizerka, dzięki uprzejmości artystki i Kamienicy Hilarego Majewskiego
Botanizerka to wystawa nowych prac – fotografii, obiektów oraz instalacji – Dovilė Dagienė, jednej z najbardziej znanych artystek litewskich. Związana z Akademią Sztuk Pięknych w Wilnie Dagienė od lat zajmuje się m.in. pamięcią i światłoczułością roślin, które zbiera, dokumentuje, szkicuje i wystawia w formie subtelnych formalnie instalacji. Punktem wyjścia pokazywanej premierowo w Kamienicy Hilarego Majewskiego wystawy łączącej Wilno z Łodzią, Litwę z Polską, jest opowieść o prof. Jakubie Mowszowiczu oraz jego uczniach. Specjalizujący się przed wojną w temacie flory okolic Wilna, w szczególności Ponar, Mowszowicz był nie tylko przyrodnikiem, lecz również wybitnym pedagogiem oddanym pracy z dziećmi. Jako Polak żydowskiego pochodzenia uratowany został z Zagłady dzięki pomocy przyjaciół, w tym członków rodziny artystki. Po wojnie Mowszowicz przeniósł się do Łodzi, w której również pracował jako botanik związany z Uniwersytetem Łódzkim, Ogrodem Botanicznym oraz Polską Akademią Nauk. Praca nad osobistym projektem Dovilė Dagienė polegała nie tylko na rekonstrukcji biografii Mowszowicza, jego relacji z rodziną artystki (w tym opracowaniu korespondencji), ale też pójście tropem jego fascynacji roślinami, pracą z dziećmi i pracą organizacyjną. Wielokrotnie podróżując do Łodzi, do Ogrodu Botanicznego i na cmentarz, na którym pochowany jest Mowszowicz Dagienė łączyła pracę pamięci i archiwów z pracą artystyczną nad roślinami. Botanizerka to zwyczajowa/potoczna nazwa tuby używanej przez idących w teren botaników do zbierania interesujących egzemplarzy roślin. Dla Dovilė Dagienė, nieprzetłumaczalne na litewski i angielski słowo, opisujące specyficzny obiekt staje się narzędziem upamiętnienia, metaforą przechowywania fragmentów zniszczonych ekosystemów, śladów historii, zdjęć nieżyjących od lat ludzi i zapomnianych wspólnot.
Kurator: Adam Mazur
Współpraca: Akademia Sztuk Pięknych w Wilnie
Honorowy Patronat: Ambasada Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej, Konsul Honorowy Litwy Jakub Szwajcowski
Projekt otrzymał finansowanie od Litewskiej Rady ds. Badań Naukowych (LMTLT), umowa nr S-PD-22-75
_______________________________________________________________________________________________
Kamienica Hilarego Majewskiego, Włókiennicza 11
Włókiennicza była ulicą elit, a potem symbolem zapaści Łodzi.
Budynek goszczący teraz wystawy powstał w latach 1883 – 1886, a zaprojektował go Hilary Majewski, główny architekt Łodzi w czasach największego rozwoju miasta. Inne jego realizacje to m.in. Manufaktura, czyli imperium Izraela Poznańskiego wraz z pierwszym projektem pałacu, pałac Juliusza Heinzla przy Piotrkowskiej 104, Dom Towarzystwa Kredytowego przy Pomorskiej 21, Piotrkowską 77 i wiele, wiele innych.
Kamienica przy Włókienniczej pełniła funkcję mieszkalno-biurową samego architekta. W czasach Majewskiego ulica nazywała się Kamienna, została ona wytyczona ok. 1880 roku i była wyłożona kamieniami polnymi. Wtedy była to piękna ulica, z bogato zdobionymi kamienicami, główny architekt miasta nie zbudowałby przecież swojego domu byle gdzie. Była to bardzo żydowska część miasta, znajdowało się tutaj siedem synagog.
W drugiej połowie XX wieku nieremontowane kamienice straciły swój blask. Włókiennicza stała się tzw. “włókienką”, ulicą, którą nie wszyscy mieli odwagę przechodzić. Nie zjawiała się tam też często Policja, w myśl panującej wśród lokatorów zasady, że swoje sprawy włókienka załatwia sama. Zniszczone fasady świetnie nadawały się do produkcji filmowych pokazujących wojenne zniszczenia i niezmieniony nowoczesnością miejski krajobraz. W 2022 roku zakończył się proces rewitalizacji Włókienniczej.