TransWspólnoty: wektory przemian

Wystawa podejmuje zagadnienia związane ze współczesnymi przeobrażeniami koncepcji wspólnotowości, do których coraz częściej odnoszą się artyści. Giorgio Agamben, rozważając niegdyś te kwestie, proklamował nadejście wspólnoty, dla której każdy uczestnik będzie przykładem. Wobec postępującej hybrydyzacji prowadzącej do wewnętrznej złożoności i różnorodności, wobec braku wspólnych właściwości, wokół których skupiały się niegdyś wspólnoty, wyłania się konieczność położenia szczególnego nacisku na więzi łączące członków nowej zbiorowości. Dotychczas źródłem hybrydyczności wspólnot były globalne migracje oraz rozwój globalnych narzędzi komunikowania, gdyż wspólnoty te były niezmiennie zrzeszeniami ludzkimi. Obecnie, obok ludzi, zarówno w roli nowych członków wspólnot, jak i czynników przeobrażających więzi wewnątrzwspólnotowe, pojawiają się byty nie-ludzkie i postludzkie. Nowe wspólnoty kształtują się na przecięciu dyskursów humanistycznych, post- i transhumanistycznych, stając się specyficzną, holobiontyczną bio-techno-info sferą. 

Co konstytuuje nasze poczucie przynależności, na czym opieramy swoją tożsamość? Kluczowy dla pojęcia „wspólnoty” jest jej źródłosłów (munus) oznaczający szczególny rodzaj daru związany z ustanowieniem obowiązku wobec innych. Bycie we wspólnocie zmusza do częściowego wyrzeczenia się siebie na rzecz communis. Dla Roberta Esposito wspólnota jest przeciwieństwem indywidualnej przestrzeni jednostki, tworem, w którym się zatraca i przed którym musi się również bronić. Dążenie do Communitas i do immunitas to wzajemnie warunkujące się procesy. 

Współczesne wektory przemian wskazują, że w technokulturze brak w tym obszarze równowagi. W myśleniu o środowisku, naszym ciele i jego doświadczeniach, afektach i seksualności technologiczna konstrukcja naszego „ja” i „my” coraz częściej realizuje się bez naszej świadomości tych procesów. Doświadczamy quasi-partycypacji absorbującej tak, że bezpośredni udział w społecznych rytuałach nie jest już możliwy.

W praktykach społecznych istotne jest współdzielenie zamieszkiwanej rzeczywistości. Współczesne hybrydyczne światy to nie tylko społeczności ludzkie, lecz także liczne nowe konstelacje podmiotów, z którymi będziemy czuć się związani. Wśród nich odnajdujemy zarówno różnorodność nie-ludzkich żywych istnień, jak i liczne formy postludzkie – formy fabrykowane. Obietnice składane przez technologiczne korporacje dotyczą dziś sztucznych światów, w których nie będziemy czuli się samotni, nieszczęśliwi, gdyż zostaniemy przywitani, otoczeni uwagą przez istoty wirtualne. Ten syntetyczny stan czuwania ku innemu może okazać się niezwykle atrakcyjny, szczególnie w zestawieniu z obojętnością realnych ludzi. 

W procesie transhumanizacji społeczeństw należy pamiętać, że świat zamieszkujemy cieleśnie. Transgresja i potrzeba zbudowania więzi pomiędzy różnorodnymi składnikami TransWspólnot jawią się najważniejszymi wyzwaniami dla współczesnego świata.

Kuratorzy: Ryszard W. Kluszczyński, Ada Florentyna Pawlak

Artyści i projekty:
Xavery Deskur – Jesteś tu?
Radek Husak – Mnogie ciało (Plural Body)
Cecylia Malik – Wezbranie
Martyna Miller – Sexinsitu
Anna Konik – Najgłośniej słychać milczenie (Silence Heard Loud)
Zygmunt Rytka – Kolekcja prywatna / Some Meetings
Piotr Trojanowski – Zen dla wszystkich
Zuzanna Wołejko – Holobiont
Piotr Wyrzykowski – Runner 2.1

Wystawa odbędzie się we wrześniu jako finał tegorocznego Fotofestiwalu.