Obrazy w Sieci. Antropologia i socjologia ikonosfery Internetu
Wirtualna przestrzeń Internetu jest miejscem, w którym odnajdujemy różnego typu obrazy. Obok dominującej fotografii, w Sieci prezentowane są rysunki, grafiki, komiksy, filmy, animacje. Obrazy te wykonywane są różnymi technikami, służą różnym celom, niektóre powstają specjalnie po to, aby zaistnieć w sieci (sztuka sieci), inne są reprodukcją „tradycyjnych” obrazów i innych obiektów istniejących poza Internetem. Wszystkie liczące się muzea i galerie sztuki posiadają swoje wirtualne miejsca w cyberprzestrzeni. Także ruchy społeczne, formalne i nieformalne instytucje, społeczności lokalne i osoby prywatne coraz chętniej zadomawiają się w Sieci i dodają do niej swoje obrazy. Nie ulega wątpliwości, że Internet to wielkie, nieustannie uzupełniane muzeum obrazów, funkcjonujących jednak na zupełnie innych zasadach niż te, które znamy sprzed ery wirtualizacji rzeczywistości.
Uwzględniając bogactwo ikonosfery Internetu szczególnie interesujące zdają się być przekształcenia funkcji obrazów oraz cały szereg ich nowych społecznych zastosowań i wielość estetyk obrazowania. Fotografia cyfrowa i rozwój bazujących na Internecie form komunikacji sprawiają, że przemianom ulega sama istota fotografii, jej kulturowe znaczenia i społeczne funkcje, zwłaszcza w kontekście wszechogarniającej kultury globalizującego się świata i dominującej logiki społeczeństwa konsumpcyjnego.
Fotoblogi, galerie internetowe, grupy dyskusyjne, strony domowe WWW to tylko niektóre nowe miejsca, gdzie setki milionów internautów mogą zobaczyć nieprzebrane bogactwo fotografii (a czasami także jej nieskończone ubóstwo i wtórność). Jakie są te fotografie? Jak w tej perspektywie wygląda kondycja fotografii jako sztuki? Jak ma się ta zawrotna ilość obrazów do jakość? Dlaczego tylu ludzi prezentuje swoje zdjęcia w Sieci? Co mówią one nam o ich autorach? Jaki obraz kultury i społeczeństwa wyłania się z tych zdjęć i jak ma się on do fotografii prezentowanej w „starych” mediach, w prasie czy galeriach? Próbę odpowiedzi na niektóre z tych pytań podjęli autorzy, których artykuły zamieszczono w antologii.
Antologia składa się z 14 tekstów:
1. Tomasz Ferenc i Krzysztof Olechnicki „Dlaczego warto badać obrazy w Sieci?”
2. Rafał Drozdowski „Zdjęcia w Sieci. Kierunkująca i na-znaczająca rama prezentacyjna Internetu”
3. Natalia Pater-Ejgierd „Dlaczego Sieć przemawia obrazem?”
4. Łukasz Rogowski „O (bez)cielesności Internetu”
5. Paweł Szarek „YouTube – specyfika medium i możliwości jego badania”
6. Maciej Frąckowiak „Ikonosfera typu hand-made: tutorial jako recepta do modelowania obrazów”
7. Sylwia Katrzyńska i Marta Ponichter „Kiedy obraz jest łącznikiem - o interakcjach zawieszonych w sieci”
8. Iza Frankiewicz „Sztuka sieci / sztuka w sieci”
9. Joanna Popińska „Avatary użytkowników forum internetowego jako odzwierciedlenie jego tematyki”
10. Agata Bachórz „Obrazy z podróży: reportaże czy albumy ze zdjęciami? O internetowych fotorelacjach z Rosji”
11. Paweł Łuczeczko „Łańcuch szczęścia w dobie Internetu”
12. Lucyna Ratkowska „Wieczność w Sieci, czyli o występujących w Internecie formach żałoby”
13. Ewelina Wejbert-Wąsiewicz „Te dzieci, które śpiewają w kamieniu… O wirtualnym cmentarzu sieroconych rodziców”
14. Aleksandra Nowakowska „Obrazy Sieci. Internet w wyobrażeniach wizualnych młodzieży”
„Obrazy w Sieci. Antropologia i socjologia ikonosfery Internetu”
redakcja Tomasz Ferenc i Krzysztof Olechnicki, wydawnictwo UMK, 2009