Interpretując fotografię. Śladami Susan Sontag
Od ponad 20 lat książka Susan Sontag „O Fotografii” nieustannie inspiruje do pogłębionej refleksji nad naturą medium oraz społecznymi aspektami funkcjonowania tego medium. Obok książki Rolanda Barthesa „Światło obrazu”, jest to najczęściej komentowana, cytowana i analizowana książka opisująca fenomen fotografii.
Nie odnajdziemy u Sontag próby tworzenia teorii fotografii ani nawet próby formułowania takowej odkrywamy jednak liczne i cenne tropy, wątki, myśli spośród, których wiele sformułowano po pierwszy. Sontag rozwinęła przed nami wachlarz tematów, zaprezentowała w swoich esejach obszerny zestaw zagadnień, które na stałe zadomowiły się we współczesnej refleksji nad fotografią. Książka wciąż pozostaje aktualna, jednak od czasów jej publikacji sytuacja uległa zmianie. Pojawiły się nowe technik rejestrowania, obróbki i cyrkulacji obrazów. Prywatne użytki z fotografii są inne, a przede wszystkim intensywniejsze, niż 20 lat temu, w sztuce i teorii fotografii ujawniły się nowe głosy i zjawiska. Idee zaprezentowane przez Sontag nie znajdują jedynie naśladowców i kontynuatorów, istnieją autorzy proponujący zupełnie inne podejście do analizowania fotografii.
Wszystko to nie umniejsza wielkości „O fotografii”, a popularność tej książki nie jest wcale mniejsza. Pomijając nasz kraj jest ona w ciągłej sprzedaży w Niemczech, Francji, Anglii i innych krajach. Książki z jedynego polskiego wydanie z 1986 roku od lat mają status białego kruka. Wydaje się, że nadszedł odpowiedni czas, aby krytycznie przyjrzeć się ponownie tej wyśmienitej książce i odpowiedzieć sobie na pytanie o to, co pozostaje w niej wciąż aktualne, a co należy przedefiniować, uściślić, postawić i zbadać w nowym kontekście, a także odnieść do współczesnych osiągnięć szeroko rozumianej teorii fotografii.
Antologia składa się z 11 tekstów:
1. Sławomir Magala „Dzikie Pola współczesnej kultury”.
2. Marianna Michałowska „Sontag Revisited”.
3. Katarzyna Kułakowska „Zdjęcie jako „dowód rzeczowy”.
4. Adam Mazur „Negatywne świadectwo. O fotograficznych sposobach reprezentacji Holokaustu w sztuce współczesnej w kontekście pisarstwa Susan Sontag.”
5. Magda Garncarek „Przymus patrzenia – niechęć widzenia. Jak bez wyrzutów sumienia oglądać fotografie prasowe?”.
6. Ewelina Wejbert- Wąsiewicz „Fotografia i jej niektóre aspekty etyczno- moralne”.
7. Iza Franckiewicz „Czy te zdjęcia mogą kłamać?”.
8. Ilona Wiśniewska – Weiss „Podglądanie warstwy podskórnej”.
9. Tomasz Ferenc „Fascynujące koszmary Diany Arbus”.
10. Marta Eloy – Cichocka „Ballada o Susan i Annie”.
11. Kazimierz Kowalewicz „Małe wprowadzenie do socjologii obrazu.(Wersja S.)”.
„Interpretując fotografię. Śladami Susan Sontag” redakcja: Kazimierz Kowalewicz, Tomasz Ferenc, wydawnictwo Galeria f5 & Księgarnia Fotograficzna, Kraków, 2009.