„Nasza cywilizacja zatruła wody rzeczne i ich skażenie nabrało potężnego uczuciowego sensu. Skoro bieg rzeki jest symbolem czasu, skłonni jesteśmy myśleć o czasie zatrutym.”

Czesław Miłosz, Rzeki 

Nasze miasto nie powstałoby bez 19 rzek, które zapewniały wodę i energię niezbędne dla osadnictwa i funkcjonowania przemysłu. Jednak w stosunkowo krótkim czasie zostały one spacyfikowane betonowymi korytami, lub zepchnięte do podziemnych kanałów nad którymi zbudowano domy, ulice i fabryki. Cieki wodne zostały odcięte od swoich dolin, które wciąż widać w ukształtowaniu terenu, ale naturalny ekosystem został zgładzony. Rzeki to nie tylko wody – to system obejmujący glebę i żywe organizmy wokół koryta i pod nim (strefa hyporeiczna). Łódzkie rzeki są chore lub martwe. Zepchnięcie ich do podziemi i w niepamięć, zmusza nas do podjęcia wysiłku, również w przestrzeni naszych emocji. Martwe wody naszych rzek i towarzyszące im praktyki materialno- dyskursywne niosą wielki potencjał symboliczny. Jego odkrycie może wpłynąć pozytywnie na jakość życia mieszkańców Łodzi. Nasz kontakt z wodą jest ograniczony i ma charakter uprzedmiotawiający. Nie musimy negocjować z wodnym żywiołem rytmu naszych dni i granic miast. Żeby skonfrontować się z wodą jako aktorem społecznej sieci relacji musimy tego chcieć. Musimy postarać się spojrzeć na nasz świat z nieludzkiej perspektywy wody, rzeki, oceanu. Okazanie solidarności z rzekami nie może opierać się na egoistycznym lęku przed zagładą, ale na solidarności i empatii. Nie jest to trudne jeśli uświadomimy sobie, ile wody znajduje się w naszych organizmach. Odcięci od praoceanu wciąż nosimy go w sobie. Rzeki i ludzie to byty siostrzane dla których płynąca woda jest warunkiem istnienia.

Życie na Ziemi powstało w wodzie i każda szklanka wody zawiera odrobinę oceanu. Przedmiotowe traktowanie środowiska naturalnego należy zmienić w partnerstwo, którego warunkiem jest zmiana naszej postawy. Rzeki cierpią na skutek, naszych – ludzkich działań, opartych na pragnieniu maksymalizowania wydajności, kalkulacyjności ale przede wszystkim na niezwykle ograniczonej wyobraźni dotyczącej skutków przekształcania środowiska naturalnego. Ponieważ będziemy musieli ponieść konsekwencje kolonizatorskiej zachłanności naszych przodków, musimy postawić pytanie: czy antropocen będzie epoką kryzysu i odrodzenia planety, czy „wielkim holoceńskim wymieraniem”? 

Nasze warsztaty mają pomóc w odnajdywaniu nowych, ożywczych narracji na temat rzeczywistości w której żyjemy, przez pryzmat relacji z rzeką. Naszymi przewodnikami będą emocje i woda która poprowadzi nas w przestrzeni i czasie. Będziemy iść wzdłuż rzeki, podobnie jak nasi przodkowie przemieszczający się przez porośniętą puszczą Europę. Podobnie jak oni będziemy zbierać doświadczenia, emocje, obrazy i artefakty aby stworzyć nową opowieść. Postaramy się dopełnić wystawę RIVERSCAPE. 19 niewidzialnych rzek, wejść z nią w dialog, ale także odblokować emocje i kreatywność w bezpośrednim kontakcie z rzeką Łódką.

Warsztaty będą miały formę wędrówki wzdłuż rzeki Łódki od jej źródeł. Zapraszamy o przybycie na ulicę Franciszkańską 1/5 pod galerię Wozownia. Dobrze mieć solidne buty i zabezpieczenie przeciwko owadom. 

Prowadzący:

Tomasz Ferenc, profesor UŁ, kierownik Katedry Socjologii Sztuki w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego. Badawczo interesuje się antropologią i socjologią wizualną, studiami nad procesami migracyjnymi oraz biograficznie zorientowaną socjologią sztuki. Ostatnie publikacje: Zapisy pamięci. Historie Zofii Rydet (2020, z Karolem Jóźwiakiem i Andrzejem Różycki), Borderlands. Tensions on the External Borders of the European Union (2019, z Markiem Domańskim), redaktor tomu: Fotografia i szaleństwo (2017), współredaktor tomu Pomniki wojenne. Formy, miejsca, pamięć (2015). Okazjonalnie aktywny jako kurator i współtwórca wystaw fotograficznych.

Marek Domański, fotograf i nauczyciel akademicki, aktywny w dziedzinach twórczości wizualnej i publicystycznej. Na wystawach prezentuje fotografie inscenizowane, dokumentalne, a także obiekty i rysunki. Autor i współautor kilku monografii oraz innych publikacji. Kurator i współtwórca projektów badawczych. Pracuje w Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, gdzie w Instytucie Fotografii i Multimediów prowadzi Pracownię Obrazowania Fotograficznego.

Bezpłatne zapisy: workshops@fotofestiwal.com
Warsztat odbędzie się w języku polskim.

Organizator: Uniwersytet Łódzki